Ons vermogen om niets te doen, is aan het verdwijnen. De Amerikaanse informaticus Cal Newport geeft in zijn boek Digitaal minimalisme de schuld aan de smartphone die ons elk moment dat we ons zouden kunnen vervelen daarvan afhoudt. Met dramatische gevolgen:  een groeiend aantal angststoornissen en depressies en verminderde empathie en concentratievermogen, lees de onderzoeken. MIT-hoogleraar Alan Lightman schrijft In Praise of wasting time dat we hierdoor steeds minder tijd hebben voor creativiteit. In NRC zegt hij:  ‘We moeten weer tijd verspillen, tijd doorbrengen zonder een doel, waarbij je niets probeert te bereiken. Een etentje met vrienden, een wandelingetje maken in het bos, gewoon een beetje rondhangen en staren. Lummelen, niksen.’

Minder is meer

Het smartphone gebruik geeft het vraagstuk een actueel tintje maar we vinden het al heel lang moeilijk om zo weinig mogelijk te doen. ‘Hoe minder je doet, hoe meer je bereikt (less is more)’ is ons streven al sinds de Duits-Amerikaanse architect en meubelontwerper Mies von der Rohe (1886 – 1969) er met zijn minimalistische ontwerpen een punt van maakte. Wie er de oorsprong van wil begrijpen, leze de klassieker The Fountainhead (1943), een boek over eenvoud als antwoord op remmende systemen en structuren: hoe simpeler, hoe beter; hoe minder overdaad, hoe beter het resultaat.

Minder als mentaliteit

Dat minder meer is, is ook de mentaliteit van minimalist millennial Marlous van der Veen. Zij zit in het strategieteam dat netwerkbeheerder Enexis helpt om te groeien naar een maatschappelijke organisatie. Dat moet met minder kunnen, vindt Marloes. Minder energie, minder spullen, minder alles. Ook privé trouwens, het liefst woonde ze in een Tiny House. Maar vind daar maar een mogelijkheid voor in haar woonplaats Utrecht. Er zijn zoveel regels en voorschriften, dat zou ook wel eens wat minder kunnen.

Marloes ontspult in rap tempo en weerstaat steeds vaker de drang om iets nieuws te kopen. Ze legt uit dat dit haar de ruimte oplevert om zich te focussen of wat ze echt belangrijk vindt, impact hebben op een betere wereld.

Het geschikte moment

Keuzes maken is een belangrijk thema voor Marlous. Wat doe je weg en wat houd je vast? Met welk doel? Ook hiervoor helpt het als je mindert. Je denkt beter na als je eerst even niks doet. Friedrich Nietzsche noemt dat de ‘windstilte van de ziel’. Door bewust niets te doen, kunnen nieuwe inzichten, nieuwe gedachten of spontane herinnering ontstaan.

Filosofe Joke Hermsen koppelt dit in haar essays over onze omgang met tijd met het vinden van ‘het geschikte moment’, een fenomeen waar de oude Grieken een god voor hadden: Kairos. Joke Hermsen beschrijft hoe filosofen al eeuwenlang beschrijven hoe we ruimte kunnen geven aan het juiste moment van Kairos. Het biedt ons de mogelijkheid om net zo bevlogen en bezield in ons werk te staan als Marlous van der Veen met haar minimalisme.

Gezond verstand

Marlous gaat er pragmatisch mee om. Ze gebruikt haar gezonde verstand, weet wat ze wel en wat ze niet weet, neemt beslissingen en gaat aan de slag. Niet dat iedereen dat altijd voetstoots van haar afneemt. Het werk van Marlous bestaat voor het grootste gedeelte uit het voeren van gesprekken óver die beslissingen. Als je maar weet voor welke impact je gaat, zijn er vele wegen om dat te bereiken, vindt Marlous.

Wat je nu kunt doen

Door steeds minder te doen een steeds grotere impact krijgen, ligt voor iedereen binnen handbereik. E-mail vrije dagen en de social media detox bestaan al, werkgevers faciliteren met stiltezones en in Nederland voert Kim Spinder al jarenlang actie tegen de onzin van email met We Quit Mail. Ook wij pleitten al eerder voor communicatievrije periodes in werkdagen.

Alan Lightman: ‘Zelfs als je je bewust bent van de constante gekte en drukte, kost het veel wilskracht om je eigen gedrag te veranderen. Maar er zijn vrij eenvoudige ingrepen die je kunt doen:

1. Zet je smartphone een uur per dag helemaal uit.
2. Maak elke dag een wandeling van dertig minuten zonder dat je tussendoor e-mails aan het beantwoorden bent
3. Zorg als werkgever voor stilteruimtes en spoor je mensen aan daar elke dag een halfuur door te brengen. Mediteren mag, maar het hoeft niet. Het gaat juist om rust, om niksen, om doelloos gedrag.’

Meedenken en -doen?

Leuk om mee te denken? Neem contact met mij op!