Werken aan een cultuur waarin je leert van je fouten

Aart Bouwmeester27 april 2020

Veerkracht. We houden ervan. Terugveren na tegenslag. Niet op je kop laten zitten als er iets fout gaat. Leren en doorgaan omdat je een doel wilt bereiken. We bewonderen de mensen de we zo zien handelen. Politici, bestuurders, professionals. En verwonderen ons over organisaties die veerkrachtig zijn. Hoe krijgen ze het voor elkaar?

Sinds 2015 zijn we head-over-heels betrokken bij veerkrachtig organiseren. Vrijwel tegelijkertijd kregen we opdrachten uit de accountancy en de financiële sector die draaiden om de vraag: hoe kunnen we werken aan een cultuur waarin we leren van onze fouten en incidenten voorkomen? Het resultaat van ons werk delen we graag met alle organisaties die hun weg aan het zoeken zijn naar een veerkrachtige organisatie.

Download hier onze whitepaper Veerkrachtig organiseren

Meer dan ooit zijn fouten, incidenten en onethisch handelen zichtbaar voor klanten en burgers. Een misstap bij het Ministerie van Defensie, een personeelsprobleem bij de Nationale Politie, calamiteiten in de zorg, een discutabele interpretatie over publieke rol van de accountant… Maar ook vertragingen in openbaar vervoer en verstoringen in digitaal betalingsverkeer. Zodra organisaties fouten maken of problemen hebben met de continuïteit van hun dienstverlening, komt dit binnen no time en vergroot onder de aandacht van de pers, op sociale media en in de politiek. Incidenten kosten vaak veel geld en leveren forse reputatieschade op.

Afrekencultuur

We zien dat organisaties hier vaak met extra procedures en controlemechanismen op reageren, met als risico dat er een afrekencultuur ontstaat waarbinnen angst en wantrouwen regeren. Mensen durven zich niet meer uit te spreken, wat het maken van fouten juist in de hand werkt.

Behoedzaam en aandachtig

Organisaties die hier wel succesvol mee omgaan, zijn onder meer  te vinden in de veiligheidsindustrie. Daar waar talloze ongelukken op de loer liggen, blijken die naar verhouding weinig plaats te vinden. Waarom? Er wordt behoedzaam en aandachtig gewerkt, mensen weten waar ze mee bezig zijn en kennen de complexiteit en risico’s van de situatie. Ze zijn intrinsiek gemotiveerd om geen fouten te maken.

Altijd alert

Hoe transformeer je van een afrekencultuur naar een cultuur waarin de organisatie te allen tijde alert is op het voorkomen van mogelijke fouten? We zijn erachter gekomen dat het begint met het inzicht dat je organisatie bestaat bij gratie van de mensen die er werken en hun behoefte om samen iets neer te zetten. Het vertrouwen in ieders professionaliteit creëert de cultuur waarin iedereen streeft naar een zo goed mogelijk resultaat. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor de hele organisatie. In dit soort organisaties zijn mensen eerder geneigd om fouten en bijna-fouten met elkaar te delen, vanuit de overtuiging dat iedereen er van kan leren om in de toekomst incidenten te voorkomen.